Advocaat.be roept op tot dringende en structurele actie tegen overbevolking in Belgische gevangenissen
In reactie op alarmerende cijfers over de overbevolking in Belgische gevangenissen, spreekt Advocaat.be zich uit tegen deze onaanvaardbare situatie. Het aantal gedetineerden blijft stijgen. Ondanks recente uitbreidingen van de capaciteit, is er nog steeds sprake van bijna 15 procent overbevolking. Het gaat hier om een gemiddeld cijfer. Dat wil zeggen dat er in bepaalde gevangenissen echt schrijnende toestanden zijn.
"Een overbevolkt gevangenisstelsel legt een enorme hypotheek op ons rechtssysteem. Het is tijd voor maatregelen om deze crisis aan te pakken en het vertrouwen in onze justitie te herstellen."
Overbevolking is onaanvaardbaar, België meermaals veroordeeld
De voortdurende overbevolking in onze gevangenissen is niet alleen een schending van de rechten van gedetineerden, maar plaatst ook een aanzienlijke druk op het rechtssysteem en het handhavingsbeleid. België is meermaals veroordeeld voor deze onmenselijke omstandigheden. België slaat op Europees vlak een zeer slecht figuur en dat leidt ertoe dat buitenlandse rechters weigeren gevangenen over te leveren aan ons land. Dit benadrukt de urgentie om effectieve maatregelen.
Resultaat van meer dan 30 jaar wanbeleid
De overbevolking is geen acuut probleem dat op het conto van de minister van Justitie geschoven kan worden, maar het gevolg van decennia van gebrek aan visie en een gebrek aan investeringen, ondanks alle recente inspanningen. Er is een dringende behoefte aan structurele veranderingen om de kern van het probleem aan te pakken.
"Overbevolking is niet slechts een kwestie van statistiek; het gaat om het leven van mensen, die onmiddellijke en lang uitgestelde aandacht verdient. Dat is nog meer zo bij voorlopige hechtenis: voor hen geldt het vermoeden van onschuld".
Bij hoogdringendheid moet men een oplossing vinden
Er zijn al stappen ondernomen om het probleem op lange termijn aan te pakken. Zo is er de bouw van nieuwe gevangenissen en renovatie van oude gebouwen en is in het nieuwe Strafwetboek opgenomen dat een gevangenisstraf een ultieme remedie is. Echter, deze oplossingen bieden op korte termijn geen soelaas. Advocaat.be roept de overheid op om spoedig en vastberaden maatregelen te treffen. Het is onaanvaardbaar dat gedetineerden in lamentabele omstandigheden worden vastgehouden. Dat schaadt hun rechten en brengt de algemene veiligheid in gevaar. De overbevolking ontmoedigt het gevangenispersoneel en brengt ons land in diskrediet. Er moet onmiddellijk actie worden ondernomen om deze overbevolking aan te pakken en adequate oplossingen te vinden.
"De coronacrisis toonde ons dat voorwaardelijke invrijheidstelling en enkelbanden effectieve middelen kunnen zijn. Laten we deze ervaringen gebruiken om doelgerichte oplossingen te ontwikkelen"
Advocaat.be wijst erop dat in de coronacrisis voorwaardelijke invrijheidstelling en het gebruik van enkelbanden selectief, maar effectief werden ingezet om de overbevolking in gevangenissen tegen te gaan. Die methodes kunnen, in combinatie met de alternatieve bestraffingen, dienen als inspiratie voor het ontwikkelen van duurzame oplossingen voor het overbevolkingsprobleem.
Beleid onder de loep nemen
Het huidige beleid met betrekking tot voorlopige hechtenis verdient een kritische evaluatie. De voorlopige hechtenis is onderworpen aan strikte wettelijke voorwaarden. Zij mag niet worden gebruikt als een drukkingsmiddel of als een soort onmiddellijke straf om de publieke opinie te plezieren. De OVB roept op tot een mentaliteitswijziging, in navolging van wat het nieuwe strafwetboek bepaalde over gevangenisstraffen, moet ook de voorlopige hechtenis een echt ultimum remedium worden.