Een integrale databank van vonnissen en arresten: een goede zaak voor u?
Volgens de Belgische Grondwet moet de overheid vonnissen publiek bekend maken. Dat laat de samenleving toe om de werking van het gerecht te controleren, maar ook kan u als burger zo vernemen hoe rechters de wet interpreteren en toepassen. Die grondwettelijke verplichting is tot nu toe echter dode letter gebleven.
Als u vandaag wil vernemen hoe rechters de wet interpreteren en toepassen, heeft u drie, niet altijd even toegankelijke mogelijkheden:
- In de eerste plaats kan zich u zich naar de rechtszaal begeven, waar rechters hun vonnissen nog in het openbaar moeten voorlezen, maar u zou al Superman of Wonderwoman moeten zijn om iedere dag tegelijk in alle zittingszalen van het land aanwezig te zijn om rechters de uitspraken van die dag te horen voorlezen.
- Een meer haalbaar alternatief is de raadpleging van juridische boeken en tijdschriften in een universiteitsbibliotheek, maar ook dat vergt de nodige tijd en jammer genoeg vaak gespecialiseerde voorkennis.
- Als derde optie zal u daarom in de meeste gevallen meteen een beroep moeten doen op een juridisch adviseur, zoals een advocaat.
Eind 2023 zal u echter over een vierde optie beschikken. Als alles volgens plan verloopt, zal u vanaf dat moment toegang hebben tot een databank waarin de hoven en rechtbanken vrijwel al hun uitspraken in gepseudonimiseerde vorm zullen publiceren. Hoewel u voor een goed begrip van die uitspraken nog steeds best een beroep doet op een juridisch adviseur, zal u van thuis uit eenvoudig zelf opzoekingen kunnen verrichten in die databank.
De wetgever buigt zich momenteel over het wettelijk kader van deze toekomstige databank. Als belangenbehartigers van de advocaten en hun cliënten, hebben vertegenwoordigers van Advocaat.be en Avocats.be begin juli onze voornaamste aandachtspunten in het federale parlement uiteengezet.
Enerzijds ijverden we voor een volwaardige plaats in het beheersorgaan achter deze databank. Dat is van belang, omdat we een vinger aan de pols willen kunnen houden over de manier waarop de overheid de vaak gevoelige gegevens in deze databank over advocaten en burgers wil benutten.
Anderzijds wezen we erop dat de rechten van de verdediging in het gedrang komen als rechters en het openbaar ministerie beschikken over betere opzoekingsmogelijkheden en een ruimere toegang tot de gegevens in de databank dan advocaten en hun cliënten.