Justitie zegt neen tegen vooruitgang (gezamenlijk standpunt Advocaat.be en Avocats.be)
De Kamer keurde op 5 mei 2019 een wet goed die België eindelijk een databank van vonnissen en arresten zou geven. Ons land heeft lang op die databank moeten wachten – en wacht er in feite nog altijd op. Toch is zo’n instrument onmisbaar voor de ontwikkeling van het recht. Het laat ook een efficiëntere rechtsbedeling toe, zeker wanneer artificiële intelligentie kan worden toegepast op de gepseudonimiseerde beslissingen in de databank.
Deze wet vertoonde echter vele gebreken, zodat de regering de inwerkingtreding ervan herhaaldelijk moest uitstellen en werkgroepen moest oprichten om haar te herwerken tot een nieuwe wet.
Jammer genoeg werd de advocatuur halsstarrig geweerd uit die werkgroepen. De nieuwe wettekst werd door de Kamercommissie Justitie aangenomen op 20 september en wordt nu donderdag, 6 oktober, ter stemming aan de voltallige Kamer ter stemming voorgelegd.
De advocatuur werd niet gehoord in haar verzoek om te komen tot een integrale en openbare databank die met behulp van artificiële intelligentie zou kunnen worden benut voor de toepassing en de ontwikkeling van het recht.
Meer zelfs, de nieuwe wettekst bepaalt dat de databank slechts voor beperkte doeleinden kan dienen, waaronder voor historische en wetenschappelijke doeleinden, maar niet ter ondersteuning van de rechtzoekenden en hun advocaten en dus voor de goede toepassing van het recht!
Het wetsontwerp gebruikt alleen verwerkingstechnieken uit de 20e-eeuw, zoals rangschikken en samenvatten en laat het gebruik van artificiële intelligentie aan de kant. Nochtans maakt artificiële intelligentie grondigere en preciezere juridische opzoekingen mogelijk, die kunnen bijdragen tot innovatieve oplossingen en dus tot de ontwikkeling van het recht. Zij stelt ons bijvoorbeeld in staat om de waarschijnlijkheidsgraad van de uitkomst van een geschil in te schatten. Dat kan belangrijk zijn om procedures met onvoldoende slaagkansen te vermijden waardoor de werklast van Justitie kan afnemen. Tot slot kan artificiële intelligentie ook een efficiënt hulpmiddel zijn voor magistraten om tot een beslissing te komen.
Een beheerscomité bepaalt wie toegang krijgt tot de databank. Aanvankelijk werd de advocatuur volledig uitgesloten van dat comité. Nu moet de balie zich tevreden stellen met een plaats als waarnemer, zonder stemrecht. Dat is zeer verontrustend en strookt niet met het advies van Raad van State, die beklemtoonde dat advocaten als actoren van justitie een volwaardige plaats verdienen in het comité. Advocaten leveren als proces-actor immers een wezenlijke bijdrage aan de totstandkoming van vonnissen en arresten en moeten dus ook een stem hebben in de wijze waarop (de gegevens van) die uitspraken worden verwerkt. De advocatuur zou dus niet alleen zichzelf in dat beheerscomité vertegenwoordigen, maar ook de burger.
De tekst waarover de Kamer zich moet buigen houdt overigens onvoldoende rekening met het Europees recht. Zo vereist de zogenaamde Data Governance Act (verordening 2022/686 van 30 mei 2022 – BS 3 juni 2022) dat overheidsinformatie zo veel mogelijk ter beschikking moet staan voor hergebruik. Ook vonnissen en arresten maken overheidsinformatie uit en moeten dus beschikbaar zijn in het algemeen belang.
De voorgenomen wet is dus een gemiste kans. Hoewel er drie jaar aan is gesleuteld, draagt ze niet bij tot een efficiëntere rechtsbedeling. De aanpassingen die de advocatuur heeft voorgesteld kunnen daar echter nog iets aan veranderen. Wij hopen dan ook dat de Kamer deze voorstellen ernstig in overweging neemt.
Laatste persberichten
Nationale actie: stafhouders voeren toezicht uit in alle Belgische gevangenissen
Naar aanleiding van de Europese Dag van de Rechten van de Mens maken alle Belgische stafhouders gebruik van hun nieuw wettelijk visitatierecht, dat hen sinds dit jaar toelaat gevangenissen binnen hun rechtsgebied te bezoeken. Elke stafhouder in België bezoekt vandaag een van de gevangenissen. Deze nationale actie onderstreept de ernst van de situatie in Belgische gevangenissen, waar overbevolking en een tekort aan basisvoorzieningen de fundamentele rechten van gedetineerden bedreigen.
Ordes van advocaten gaan bij EHvJ in beroep tegen verbod om juridisch advies te verlenen aan Russische rechtspersonen, entiteiten of lichamen
We hebben, samen met Avocats.be en de twee Brusselse Ordes van advocaten, beslist een hogere voorziening in te dienen bij het Europese Hof van Justitie tegen het arrest dat het Gerecht van Eerste Aanleg van de Europese Unie uitgesproken heeft op 2 oktober 2024 in de zaak van de Europese sancties tegen Rusland.
16 advocaten geschrapt in 2022-2023
Het College van Toezicht van de Vlaamse advocatuur heeft zijn vierde verslag gepubliceerd. Dat geeft een overzicht van de tuchtprocedures tegen advocaten in Vlaanderen (inclusief Brussel-Nederlands) in het gerechtelijk jaar dat loopt van 1 september 2022 tot 31 augustus 2023.